Veri analizi süreçlerinde, aynı grup üzerinde birden fazla ölçüm yapıldığında ortaya çıkan değişiklikleri incelemek için kullanılan etkili yöntemlerden biri Tekrarlı Ölçümler İçin Tek Yönlü (Faktörlü) ANOVA yöntemidir. Bu analiz, bir grup üzerinde belirli bir zaman dilimi boyunca ya da farklı koşullar altında yapılan tekrarlı ölçümlerin, grup içinde nasıl bir farklılık oluşturduğunu anlamak için kullanılır.
Tekrarlı Ölçümler İçin Tek Yönlü ANOVA Nedir?
Tekrarlı Ölçümler ANOVA, aynı katılımcılar üzerinde yapılan birden fazla ölçümü karşılaştırmak için kullanılan bir varyans analizidir. Bu yöntem, özellikle deneysel çalışmalarda, belirli bir değişkenin (örneğin, bir tedavinin ya da bir eğitimin) zaman içerisindeki etkisini değerlendirmek amacıyla kullanılır.
Örneğin, bir grup öğrenciye belirli bir süre boyunca uygulanan bir eğitim programının etkilerini incelemek istiyoruz. Aynı grubun eğitim öncesi, eğitim ortasında ve eğitim sonrası performanslarını ölçerek, bu ölçümler arasındaki farkları tekrarlı ölçümler ANOVA ile test edebiliriz.
Neden Tekrarlı Ölçümler ANOVA?
Tekrarlı ölçümler ANOVA, klasik ANOVA'ya göre daha hassas sonuçlar sağlar çünkü her katılımcı kendisiyle karşılaştırılır. Bu, ölçümler arasında bireysel farklılıkları en aza indirir ve sadece deneysel değişkenin etkisini ortaya çıkarır. Ayrıca, daha az katılımcı ile güçlü sonuçlar elde edilmesine olanak tanır.
Tekrarlı Ölçümler ANOVA'nın Mantığı
Tekrarlı ölçümler ANOVA'nın temel mantığı, gruplar arasındaki varyasyonu incelemeye dayalıdır. Ancak bu analizde gruplar arasında değil, aynı grup içerisindeki farklı zaman noktalarındaki ölçümler arasında varyasyon olup olmadığını test ederiz. Burada, analiz iki ana bileşeni inceler:
Zaman İçindeki Değişiklikler: Aynı grubun farklı zaman noktalarında ölçülen sonuçlarının anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği test edilir.
Katılımcılar Arası Varyasyonun Kontrol Edilmesi: Her katılımcı kendi içerisinde değerlendirildiği için, bireysel farklılıklar (örneğin, katılımcıların başlangıç seviyeleri) kontrol altında tutulur.
Tekrarlı Ölçümler ANOVA Nasıl Hesaplanır? (Formülsüz Anlatım)
Bu yöntemin hesaplanması, klasik ANOVA'ya benzer, ancak burada her bir katılımcının ölçümlerinin farklı zaman noktalarındaki değişikliklerine odaklanılır. Özetle:
İlk olarak, her bir katılımcının farklı zamanlardaki ölçümleri karşılaştırılır.
Daha sonra, tüm katılımcıların bu zaman içerisindeki ölçümlerindeki farkların toplamı hesaplanır.
Son olarak, elde edilen farkların anlamlı olup olmadığı istatistiksel testlerle değerlendirilir.
SPSS programı, tekrarlı ölçümler ANOVA'sının hesaplanmasını kolaylaştırır. Verileriniz doğru şekilde girdikten sonra, SPSS bu adımları otomatik olarak hesaplar ve size sonuçları sunar.
Videoyu İzleyin: Tekrarlı Ölçümler İçin ANOVA'nın Mantığı
Bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek ve adım adım uygulama görmek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz: Tekrarlı Ölçümler İçin Tek Yönlü (Faktörlü) ANOVA | Mantığı ve Hesaplanması
Bu videoda, formüllerle boğulmadan, tekrarlı ölçümler ANOVA'nın arkasındaki mantığı ve hesaplama sürecini sade ve anlaşılır bir şekilde öğrenebilirsiniz.
Ayrıca testin SPSS ile nasıl yapıldığını şuradan izleyebilirsiniz: https://youtu.be/BuVIBzzJN1Y
Serinin Diğer Videoları
İlişkisiz Örneklemler T Testi’nin Mantığı ve Hesaplanması (Formülsüz Anlatım): https://youtu.be/vuHAyycDTLQ
İlişkili Örneklemler T Testi’nin Mantığı ve Hesaplanması (Formülsüz Anlatım): https://youtu.be/_Kj3QrATX1U
İlişkisiz Örneklemler Tek Yönlü ANOVA'nın Mantığı ve Hesaplanması (Formülsüz Anlatım): https://youtu.be/gkQa01WPquY