İstatistiksel analizlerde normal dağılım varsayımı her zaman geçerli olmayabilir. Bu durumda Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, özellikle normal dağılım şartlarını karşılamayan bağımlı (ilişkili) örneklemler için ideal bir çözüm sunar. SPSS kullanarak Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi’nin nasıl yapıldığını, yorumlanmasını ve temel aşamalarını bu yazıda ele alacağız.
Bu analiz sürecini videolu anlatımla görmek isterseniz, şu bağlantılardan faydalanabilirsiniz:
SPSS’te hipotez testi yoluyla Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi’nin detaylı anlatımı: Wilcoxon Testi Videosu
Hipotez testi olmadan asıl yoldan yapılma sürecini izlemek için: Asıl Yoldan Wilcoxon Testi Videosu
Konuyu daha iyi anlamak için İlişkili Örneklemler T Testi’ni izlemeniz de faydalı olacaktır: T Testi Videosu
Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Nedir?
Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, bağımlı iki örneklem arasındaki farkları değerlendirmek için kullanılan parametrik olmayan bir testtir. Özellikle, normal dağılım göstermeyen veriler için ilişkili örneklemler t testi yerine kullanılır. Bu test, ölçümlerin sıralı farklarını dikkate alarak iki koşul veya zaman noktası arasındaki farkın anlamlı olup olmadığını değerlendirir.
Örneğin, bir grup bireyin bir müdahale öncesi ve sonrası performanslarını karşılaştırıyorsanız ve verileriniz normal dağılım göstermiyorsa, Wilcoxon testi ideal bir seçim olacaktır.
Wilcoxon İşaretli Sıralar Testinin Amacı
Testin temel amacı, iki bağlı ölçüm arasındaki farkların anlamlı olup olmadığını belirlemektir. Yani, test şunu sorar: “Bu iki ölçüm arasında gerçekten bir fark var mı, yoksa gözlemlenen farklar tamamen tesadüfi mi?”
SPSS İle Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Nasıl Yapılır?
SPSS ile Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi'ni şu adımlarla gerçekleştirebilirsiniz:
Veri Hazırlığı: Testi yapacağınız bağımlı ölçümler veritabanınıza doğru şekilde girilmiş olmalıdır. Örneğin, bireylerin bir ön test ve bir son test performanslarını karşılaştırıyorsanız, her bireyin iki zaman noktasındaki performanslarını içeren iki sütun olacak şekilde verilerinizi düzenleyin.
Analyze > Nonparametric Tests > Related Samples: SPSS ana menüsünde Analyze sekmesine tıklayın, ardından Nonparametric Tests ve Related Samples seçeneklerini seçin.
Değişkenleri Seçin: Test edeceğiniz iki bağımlı değişkeni seçin (örneğin, ön test ve son test sonuçları). SPSS otomatik olarak Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi'ni uygulayacaktır.
Sonuçların İncelenmesi: Analizi çalıştırdıktan sonra, SPSS’in sunduğu raporu inceleyin. Özellikle p değeri burada önemli bir rol oynar. P değeri genellikle 0.05’ten küçükse, iki ölçüm arasındaki farkın anlamlı olduğu sonucuna varabilirsiniz.
Sonuçların Yorumlanması
Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi sonucunda SPSS tarafından sunulan en kritik değer p değeridir. Eğer p değeri 0.05’ten küçükse, bu iki ölçüm arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğunu söyleriz. Örneğin, bir müdahale sonrası katılımcıların performanslarında gerçekten bir iyileşme olmuş olabilir. Ancak, p değeri 0.05’ten büyükse, bu farkın tesadüfi olduğunu düşünebiliriz.
Sonuçlar, SPSS raporunda ayrıca sıralar ile de gösterilir. Pozitif ve negatif sıralar, farkın hangi yönde olduğunu anlamanıza yardımcı olur. Eğer pozitif sıralar ağırlıklıysa, ikinci ölçümün birinci ölçüme göre daha yüksek olduğunu düşünebiliriz.
Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi Ön Şartları
Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi'nin uygulanabilmesi için birkaç ön koşul vardır:
Bağımlı Örnekler: İki ölçümün de aynı bireylerden alınmış olması gerekir. Yani, bir grup bireyin iki farklı zaman noktasındaki performansları gibi bağımlı veri çiftleri olmalıdır.
Sıralı Değişkenler: Değişkenlerin en azından sıralı ölçek düzeyinde olması gereklidir.
Sonuç
Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, normal dağılım varsayımının karşılanmadığı durumlarda iki bağımlı ölçüm arasındaki farkları değerlendiren güçlü bir parametrik olmayan testtir. SPSS ile bu testi uygulamak oldukça basit olsa da, sonuçları doğru yorumlamak büyük önem taşır. Yaptığınız analizlerde bu testi kullanarak anlamlı sonuçlara ulaşabilir ve verilerinizin derinlemesine analizini yapabilirsiniz.
Süreç hakkında daha fazla bilgi edinmek için bu videoyu izleyebilir ve testi nasıl uygulayacağınızı adım adım öğrenebilirsiniz. Ayrıca, ilişkili örneklemler t testi hakkında bilgi edinmek, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi’ni daha iyi anlamanızı sağlayacaktır.
Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi'nin hipotez testi olmadan, asıl yoldan yapılışını şuradan izleyebilirsiniz: https://youtu.be/yyOQbpqh35o
Ayrıca, öncelikle ilişkili örneklemler t testini izlemeniz konuyu anlamanızı kolaylaştıracaktır: https://youtu.be/KVu63yaTKkw