İkili (basit) korelasyon analizi, iki değişken arasındaki ilişkiyi ölçmek için kullanılan temel bir istatistiksel yöntemdir. Eğer iki değişkenin birlikte nasıl hareket ettiğini anlamak istiyorsanız, bu analiz size yardımcı olabilir. SPSS ile bu analizi kolayca yapabilir ve sonuçları bilimsel bir şekilde raporlayabilirsiniz. Bu rehberde, SPSS’te ikili korelasyon analizi nasıl yapılır, bulgular nasıl yazılır ve analiz sonuçları nasıl yorumlanır detaylı olarak ele alınacak.
İkili Korelasyon Analizinin Amacı Nedir?
İkili korelasyon, iki değişkenin arasında doğrusal bir ilişki olup olmadığını ve bu ilişkinin gücünü belirlemeye yarar. Korelasyon katsayısı -1 ile +1 arasında bir değer alır. Katsayı +1’e yaklaştıkça pozitif doğrusal bir ilişki, -1’e yaklaştıkça negatif doğrusal bir ilişki olduğunu gösterir. Eğer korelasyon katsayısı 0’a yakınsa, iki değişken arasında anlamlı bir doğrusal ilişki yok demektir.
SPSS’te İkili Korelasyon Analizi Nasıl Yapılır?
1. Veri Setinizi Yükleyin
SPSS’e veri setinizi yükleyin ve analiz etmek istediğiniz iki değişkeni belirleyin. Bu iki değişken arasındaki ilişkiyi incelemek için verilerin eksiksiz ve doğru şekilde girildiğinden emin olun.
2. Analizi Başlatın
SPSS’te ikili korelasyon yapmak için şu adımları izleyin:
Analyze (Analiz) sekmesine tıklayın.
Correlate (Korelasyon) menüsünden Bivariate (İkili) seçeneğini seçin.
Açılan pencerede, analiz etmek istediğiniz iki değişkeni Variables (Değişkenler) alanına taşıyın.
Korelasyon ölçütü olarak Pearson seçeneğini işaretleyin.
Eğer sonuçlarınızın anlamlı olup olmadığını görmek istiyorsanız, two-tailed (iki yönlü) veya one-tailed (tek yönlü) anlamlılık testi seçeneğini belirleyin. Genellikle iki yönlü testler tercih edilir.
Son olarak, OK tuşuna basarak analizi başlatın.
3. Sonuçları İnceleyin
SPSS size bir korelasyon katsayısı (r) ve p-değeri sağlayacaktır. Korelasyon katsayısı -1 ile +1 arasında bir değer alır. Örneğin, r = 0.85 gibi bir değer, iki değişken arasında güçlü bir pozitif ilişki olduğunu gösterir. P-değeri ise ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını belirtir. Eğer p < 0.05 ise, bu ilişki anlamlı kabul edilir.
Bulguların Yazımı
Bulgularınızı bilimsel bir şekilde yazarken şu formatı izleyebilirsiniz:
Analiz Amacı: "Bu çalışmada, [X değişkeni] ile [Y değişkeni] arasındaki ilişki ikili korelasyon analizi ile incelenmiştir."
Sonuçların Raporlanması: "Analiz sonucunda, [X değişkeni] ile [Y değişkeni] arasında [korelasyon katsayısı] düzeyinde pozitif/negatif bir ilişki bulunmuştur (r = [korelasyon değeri], p = [p-değeri])."
Yorum: "Bu sonuç, [X değişkeni] ile [Y değişkeni] arasındaki ilişkinin [güçlü/zayıf] olduğunu ve istatistiksel olarak [anlamlı/anlamsız] olduğunu göstermektedir."
Örnek Bir Senaryo:
Örneğin, bir araştırmacı kahve tüketimi ile uyanık kalma süresi arasındaki ilişkiyi merak edebilir. SPSS’te yapılan basit bir korelasyon analizi, kahve tüketimi arttıkça uyanık kalma süresinin de arttığını (r = 0.65, p < 0.05) gösterebilir. Bu durumda, kahve tüketimi ile uyanık kalma süresi arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu sonucuna varılabilir.
Sonuç
İkili korelasyon analizi, iki değişken arasındaki doğrusal ilişkiyi anlamak için harika bir yöntemdir. SPSS kullanarak bu analizi kolayca yapabilir ve sonuçları raporlayabilirsiniz. İster akademik çalışmalarınızda, ister işletme analizlerinde, iki değişken arasındaki ilişkiyi ölçmek için basit korelasyon analizi size önemli bilgiler sunacaktır.
Sorularınızı yorumlar kısmına bırakabilirsiniz!
Önerilen YouTube Videosu: SPSS İkili Korelasyon Analizi Nasıl Yapılır?
00:00 Giriş
00:22 Analize Başlama
01:07 Pearson / Spearman Seçimi
02:33 Kendall's tau-b Hakkında Bilgi
02:55 Tek Yön / İki Yön Seçimi
04:20 Seçeneklerin Düzenlenmesi
06:11 Raporun Okunması ve Yorumlanması
08:41 Anlamlılık Değerinin (p) Yorumlanması
09:52 Korelasyon Katsayısının (r) Yorumlanması
11:16 Pearson / Spearman Sonuçlarının Karşılaştırılması
11:50 Bulguların Word'te Yazımı
12:35 Word'e Tablonun Eklenmesi ve Düzenlenmesi
14:45 Raporun Yazımı
16:00 Açıklanan Varyans (Determinasyon Katsayısı, r2) Ekleme ve Yorumlama
17:20 İlişkiyi Gösteren Grafik Oluşturma ve Ekleme
Ayrıca, konu ile ilgili teorik bilgileri izlemek için şu bağlantıya tıklayabilirsiniz: https://youtu.be/ynL48dFqfO0