Tez yazarken veya herhangi bir akademik çalışma yaparken, kullandığınız bilgilerin kaynağını doğru bir şekilde göstermek, akademik dürüstlük açısından çok önemlidir. Bu, araştırmanızın güvenilirliğini artırır ve kullanılan bilgilerin doğruluğunu denetleme şansı verir. Peki, metin içi referans gösterme nedir ve nasıl yapılır?
Metin içi referans gösterme (diğer adıyla gönderme) bir tezin yazı bölümünde yer alan (yani giriş, yöntem, bulgular veya sonuçlar içerisindeki) herhangi bir bilginin kaynağının ne olduğunun yine bulunduğu yerde (yani o sayfada) belirtilmesidir. Bu ifade, o bilginin kaynağının hemen bulunduğu sayfada yer aldığını vurgular. Akademik bir çalışmada bu, çok sık kullanılan bir yöntemdir.
Metin İçi Referans Gösterme Yöntemleri
Referans göstermenin birden fazla yöntemi bulunmaktadır. Temelde, iki ana yöntem öne çıkar:
Parantez İçinde Gösterme (Yazar-Tarih Yöntemi): Bilginin alındığı kaynağı, cümlenin sonunda parantez içinde belirtebilirsiniz. Bu yöntemde yazarın soyadı ve çalışmanın yayınlandığı tarih kullanılır. Örneğin:
İstanbul’un nüfusu 15 milyondur (Kaya, 2015).
Bu yöntem, akademik yazımda oldukça yaygındır ve APA gibi birçok referanslama sistemi tarafından kullanılmaktadır. Yazar-tarih yöntemi, özellikle sosyal bilimler ve eğitim bilimlerinde yaygın bir biçimde tercih edilir.
Dipnot ile Gösterme (Nümerik Yöntem): Diğer bir seçenek ise, cümlenin sonuna bir sayı koyarak sayfanın altında bu kaynağın ayrıntılarını dipnot olarak vermektir. Bu yöntem genellikle hukuk, tarih ve beşeri bilimlerde kullanılır. Örneğin:
İstanbul’un nüfusu 15 milyondur.¹
Bu yöntemde ise kaynak, çalışmanın alt kısmında bir dipnot ile detaylandırılır. Nümerik yöntem, Chicago veya MLA gibi bazı akademik yazım sistemlerinde yaygın olarak tercih edilir.
Hangi Yöntemi Kullanmalısınız?
Hangi yöntemi kullanmanız gerektiği, genellikle çalıştığınız üniversitenin veya enstitünün tez yazım kılavuzuna bağlıdır. Her enstitü, belirli bir referanslama stilini kullanmanızı talep edebilir. Bu stiller arasında en yaygın olanları şunlardır:
APA (American Psychological Association): Sosyal bilimlerde yaygındır ve parantez içi yazar-tarih sistemini kullanır.
MLA (Modern Language Association): Dil ve edebiyat çalışmalarında yaygın olarak kullanılır.
Chicago Stil: Tarih ve beşeri bilimlerde tercih edilir; genellikle dipnot ve bibliyografya yöntemiyle referans verir.
NLM (National Library of Medicine): Tıp ve sağlık bilimlerinde yaygındır ve nümerik yöntem kullanır.
Referansların Doğru Gösterimi
Her akademik yazım stili, metin içi referanslarınızı nasıl düzenleyeceğinizi detaylandırır. Örneğin, APA stili parantez içinde yazarı ve yılı verirken, Chicago stili genellikle dipnot kullanır ve sayfanın alt kısmına detayları ekler.
Bir örnekle daha iyi anlaşılabilir:
İstanbul’un nüfusu 15 milyondur (Kaya, 2015). → APA Stili
İstanbul’un nüfusu 15 milyondur.¹ → Chicago Stili
Neden Doğru Referans Göstermek Önemlidir?
Doğru referans göstermek, akademik etiğin bir gerekliliğidir. Bilgilerinizi nereden aldığınızı açıkça belirtmek, hem size hem de araştırmanıza duyulan güveni artırır. Ayrıca, intihalden (başkalarının çalışmalarını izinsiz kullanmak) kaçınmanızı sağlar. Bir başka önemli nokta ise, referanslar sayesinde okuyucuların kullandığınız kaynaklara kolayca erişebilmesidir.
Sonuç Olarak
Metin içi referans gösterme, bir akademik çalışmada kullanılan bilgilerin doğruluğunu kontrol edilebilir hale getirir. Hangi yöntemi kullanmanız gerektiği ise, bağlı olduğunuz enstitünün tez yazım kılavuzuna bağlıdır. Unutmayın, kaynaklarınız ne kadar doğru gösterilirse, araştırmanız o kadar güçlü ve güvenilir olacaktır.
Eğer aklınıza takılan başka sorular varsa ya da belirli bir referanslama sistemi hakkında detaylı bilgi almak isterseniz, her zaman bize ulaşabilirsiniz!
Comments