Tez yazım sürecinde en önemli adımlardan biri, daha önce aynı ya da benzer konuda yapılmış çalışmaları taramaktır. Bu süreç, hem kendi çalışmanızı daha iyi şekillendirmenizi sağlar hem de hangi noktada farklılaşıp özgün olabileceğinizi anlamanıza yardımcı olur.
Peki, literatür taraması nasıl yapılır ve bu süreçte nelere dikkat etmelisiniz? İşte adım adım bir rehber:
YÖK Tez Merkezi: Türkiye'nin En Büyük Tez Arşivi
Literatür taramasının yapılabileceği en önemli online kaynaklardan biri YÖK Tez Merkezi’dir. YÖK Tez Merkezi, Türkiye'deki üniversitelerin yüksek lisans ve doktora tezlerini barındıran devasa bir veri tabanıdır. Bu arşive herkes ücretsiz olarak erişebilir ve dilediği tez üzerinde araştırma yapabilir.
Sisteme buradan ulaşabilirsiniz. Siteye giriş yaptıktan sonra, arama motorunu kullanarak basit ya da gelişmiş arama seçeneklerini tercih edebilirsiniz. Basit arama ile tez başlığı, yazar adı ya da konu başlığı gibi temel bilgilere dayalı aramalar yapabilirsiniz. Ancak araştırmanız daha spesifik ise, gelişmiş arama seçeneklerini kullanmanızı öneriyoruz.
Örneğin,
Belirli bir üniversitenin belirli bölümündeki tezleri bulabilirsiniz.
Sadece İngilizce ya da Türkçe yazılmış tezleri filtreleyebilirsiniz.
Tezlerde belirli anahtar kelimelerin geçip geçmediğini kontrol edebilirsiniz.
Bu özellikler, literatür taramanızı çok daha etkili ve hedefli bir şekilde yapmanıza olanak tanır.
DergiPark: Akademik Makalelere Erişim
Literatür taraması sürecinde sadece tezlere değil, aynı zamanda akademik makalelere de ulaşmak büyük önem taşır. Türkiye'deki akademik dergilerin büyük bir kısmına ev sahipliği yapan DergiPark, bu anlamda vazgeçilmez bir kaynaktır. DergiPark üzerinden, farklı konularda yayımlanmış yüzlerce makaleye ulaşabilirsiniz.
Özellikle tezinizle ilgili konularda yapılmış güncel araştırmaları incelemek, hem literatür taramanızı güçlendirecek hem de tezinizin güncel bilimsel gelişmelerle ne kadar uyumlu olduğunu görmenizi sağlayacaktır. DergiPark’ta tarama yaparken anahtar kelimeler, dergi adı ya da makale başlığı gibi filtreleme seçeneklerini kullanabilirsiniz. Bu da, özellikle belirli bir alan üzerinde yoğunlaşmak istediğinizde zamandan tasarruf etmenizi sağlar.
Diğer Online Tez Kaynakları
YÖK Tez Merkezi elbette en büyük kaynaklardan biri, ancak tek seçenek değildir. ProQuest, Google Scholar, EBSCO gibi uluslararası akademik veri tabanları da geniş bir tez arşivine sahiptir. Bu platformlar, özellikle yabancı kaynaklara erişim açısından oldukça faydalıdır. Yabancı literatürü incelemek, tezinizin küresel çapta ne gibi yenilikler getirebileceğini analiz etmenizi sağlar.
Kütüphaneler ve Arşivler: Fiziksel Kaynaklara Ulaşın
Dijital kaynaklar kadar, fiziki kütüphaneler de Literatür taramasının önemli bir parçasıdır. Üniversitelerin kütüphanelerinde bulunabilen basılı tezler, bazı durumlarda online ortamda yer almayan nadir çalışmaları içerir. Kendi üniversitenizin kütüphanesini mutlaka ziyaret edin ve dijital ortamda bulamadığınız tezlere burada ulaşmayı deneyin.
Peki akademik kaynakların taranması neden bu kadar önemli?
Literatür taraması yapmak, yazacağınız çalışmanın bilimsel literatürdeki yerini görmek açısından kritik bir aşamadır. Şu sorulara yanıt bulabilirsiniz:
Benzer bir çalışma daha önce yapılmış mı?
Yapıldıysa hangi metotlar ve sonuçlar kullanılmış?
Benim çalışmam hangi noktada farklılaşacak?
Bu sorulara yanıt aramak, tezinizi özgün ve değerli bir katkı haline getirecektir. Ayrıca, iyi bir literatür taraması yapmazsanız, jüri karşısında daha önce yapılmış bir çalışmanın tekrarını sunduğunuz gibi bir izlenim bırakabilirsiniz. Bu da akademik çalışmanızın değerini düşürecektir.
Literatür taraması Sırasında Nelere Dikkat Edilmeli?
Literatür taraması yaparken şu noktalara dikkat etmelisiniz:
Anahtar kelimeleri doğru seçin: Konunuzu en iyi tanımlayan kelimeleri belirlemek, aradığınız tezlere ulaşmanızı kolaylaştırır.
Kaynak çeşitliliği sağlayın: Farklı veri tabanlarını ve kütüphaneleri kullanarak kapsamlı bir literatür taraması yapın.
Tezlerin güncelliğini kontrol edin: Eski tezler bazı durumlarda değerli olabilir, ancak son yıllarda yapılan çalışmaları önceliklendirmek yeni yaklaşımları öğrenmenizi sağlar.
Tarama Yapıldı, Şimdi Ne Yapmalıyım?
Literatür taramasını bitirdikten sonra, elinizde bir literatür listesi olacaktır. Bu aşamada yapmanız gereken, bu kaynakları sistematik bir şekilde incelemektir. Her bir kaynağın özetini çıkarın ve kendi çalışmanızla nasıl ilişkili olduğunu not alın. Bu, literatür tarama bölümünüzü oluştururken işinizi kolaylaştıracaktır.
Son olarak, mutlaka tarama yaptığınız kaynakların güvenilirliğinden emin olun. Her ne kadar internet üzerinden birçok kaynağa ulaşabilseniz de akademik geçerliliği olmayan, bilimsel değeri sorgulanabilir çalışmalara karşı dikkatli olmalısınız.
Sonuç
Literatür taraması, tez yazım sürecinde kritik bir adımdır. YÖK Tez Merkezi, DergiPark gibi online platformlar ve üniversite kütüphaneleri, bu süreci kolaylaştırsa da, kaynakları dikkatli ve sistematik bir şekilde incelemek büyük önem taşır. Böylece hem tezinizin özgünlüğünden emin olabilir hem de güvenle jürinin karşısına çıkabilirsiniz.