Tezinizi tamamladınız, sıra geldi kaynakları doğru bir şekilde yazmaya. İlk başta karmaşık gibi görünen bu süreç, aslında birkaç temel kuralı öğrendiğinizde oldukça basit hale geliyor. Kaynakların yazımı, tezinizi akademik olarak sağlam bir zemine oturtur ve çalışmanızın güvenilirliğini artırır. Bu yazıda, kaynakça yazımının püf noktalarını, metin içi kaynak gösterme ve kaynakça bölümünün nasıl hazırlanması gerektiğini detaylı olarak anlatacağız.
Metin İçi Kaynak Gösterme
Metin içi kaynak gösterme, tezinizi yazarken kullandığınız bilgilerin kaynağını hemen o sayfada belirtmeniz anlamına gelir. Bir bilgiyi nereden aldığınızı, hangi yazarın hangi çalışmasına dayandığınızı belirtmezseniz, bu durum akademik bir sorun olan “intihal”e yol açabilir.
Metin içi kaynak gösterme temel olarak iki şekilde yapılır:
Parantez İçinde Kaynak Gösterme (Yazar-Tarih Yöntemi): Bu yöntem, genellikle sosyal bilimlerde tercih edilir ve oldukça yaygındır. İlgili bilgiyi verdikten hemen sonra parantez içinde yazarın soyadı ve yayım yılı yazılır.
Örnek: İstanbul’un nüfusu 15 milyondur (Kaya, 2015).
Dipnot ile Kaynak Gösterme (Nümerik Yöntem): Bu yöntem, genellikle tarih, hukuk ve bazı fen bilimleri çalışmalarında kullanılır. Cümlenin sonunda sayı ile işaretleme yapılır ve sayfanın alt kısmında ilgili kaynak detaylı olarak belirtilir.
Örnek: İstanbul’un nüfusu 15 milyondur.¹
Dipnot: ¹ Kaya, A. (2015). İstanbul’un Nüfus Gelişimi. İstanbul: ABC Yayıncılık.
Metin içi kaynak gösterme yöntemlerinden hangisini kullanmanız gerektiği, üniversitenizin tez yazım kılavuzunda belirtilmiştir. APA, MLA, Chicago gibi farklı stiller mevcut olup, bu stiller arasındaki farklar kaynakların yazım biçimiyle ilgilidir. Tez yazım kılavuzunuzu dikkatlice inceleyerek hangi stili kullanmanız gerektiğini belirleyebilirsiniz.
Kaynakça Bölümü: Tezinizin Sonundaki Altın Liste
Kaynakça bölümü, tezinizi yazarken kullandığınız tüm eserlerin detaylı bir listesidir. Kullandığınız kitaplar, makaleler, internet siteleri, raporlar… Hepsi bu bölümde yer alır. Ama dikkat, kullanmadığınız hiçbir kaynağı buraya eklememelisiniz.
Peki, kaynakçayı nasıl düzenleyeceksiniz?
Kaynakça Düzeni: Kaynaklar, genellikle alfabetik sıraya göre dizilir. Yani yazarların soyadına göre A’dan Z’ye doğru bir sıralama yapılır. Eğer bir kaynağın yazarı yoksa, eserin başlığının ilk harfine göre sıralanır.
Farklı Alanlar İçin Farklı Kurallar: Hangi alanda çalıştığınıza bağlı olarak farklı yazım kuralları vardır. Örneğin:
Sosyal Bilimler ve Psikoloji: APA stili (American Psychological Association) yaygındır.
Dil ve Edebiyat: MLA stili (Modern Language Association) tercih edilir.
Tıp ve Sağlık Bilimleri: NLM (National Library of Medicine) veya AMA (American Medical Association) stilleri kullanılır.
Genel ve Tarih Çalışmaları: Chicago stili yaygındır.
Örnek Kaynakça Gösterimi: Farklı formatlarda aynı makalenin nasıl gösterileceğine bakalım:
MLA Stili: Lundvall, Bengt-Äke, and Björn Johnson. "The learning economy." Journal of industry studies 1.2 (1994): 23-42.
APA Stili: Lundvall, B. Ä., & Johnson, B. (1994). The learning economy. Journal of industry studies, 1(2), 23-42.
Chicago Stili: Lundvall, Bengt-Äke, and Björn Johnson. "The Learning Economy." Journal of Industry Studies 1, no. 2 (1994): 23-42.
Bu örneklerde görüldüğü gibi, aynı makale farklı formatlarda yazıldığında, yazım şekli ve noktalama işaretleri değişiyor. Hangi formatın kullanılacağını enstitünüzün belirlediği kurallara göre seçmelisiniz.
Kaynakça Yazarken Dikkat Etmeniz Gereken İpuçları
Kılavuzu Okuyun: Tez yazım kılavuzunuzu dikkatlice inceleyin. Hangi kuralların uygulandığını öğrenin ve bu kurallara sadık kalın. Kılavuzlar sadece kaynakça için değil, tüm tez yazım süreci için size rehberlik eder.
Yazım ve Noktalama Kurallarına Dikkat Edin: Her formatın kendine özgü yazım ve noktalama kuralları vardır. Örneğin, APA formatında yazar isimleri ve yayım yılı parantez içinde verilirken, MLA formatında yazar isimleri ve sayfa numaraları belirtilir.
Kaynakları Son Dakikaya Bırakmayın: Tezinizi yazarken kullandığınız tüm kaynakları anında not edin. Böylece, tez bitiminde tüm kaynakları tekrar aramak zorunda kalmazsınız.
Kaynakça Hazırlama Programları Kullanın: EndNote, Zotero, Mendeley gibi programlar, kaynakçanızı otomatik olarak oluşturur ve düzenler. Bu tür yazılımlar, farklı formatlarda kaynakça oluşturmanıza olanak tanır ve işinizi kolaylaştırır.
Özetle
Kaynakça yazımı, akademik çalışmanızın olmazsa olmazıdır. Doğru kaynak gösterimi ve kaynakça düzenlemesi, çalışmanızın güvenilirliğini ve akademik değerini artırır. Hangi stili kullanmanız gerektiğini belirleyip, tez yazım kılavuzunuza uygun bir şekilde kaynaklarınızı yazarsanız, bu süreci sorunsuz bir şekilde atlatabilirsiniz. Unutmayın, doğru kaynak gösterimi tezinizi parlatır!