İstatistik Dersleri: Ders 31
Bir önceki yazımızda anketlerde hangi tür soruların yer alabileceğini ayrıntılı bir şekilde ele almıştık. Eğer o yazımıza henüz göz atmadıysanız, Anketlerde Hangi Tür Sorular Yer Alır? başlıklı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz. Bu yazımızda ise, anket sorularınız hazırlandıktan sonra atılması gereken adımlara değineceğiz.
Anket hazırlamanın son aşaması, belki de en kritik aşamadır. Sorular tamamlandıktan sonra onları hemen kullanıma sunmak yerine birkaç önemli adımdan geçmeniz gerekir. Bu adımlar, anketinizin etkili olmasını ve doğru sonuçlar vermesini sağlayacaktır.
Anket Soruları Hazırlandıktan Sonra Ne Yapılmalı?
1. Anketi Kontrol Etmek: Zaman Tanıyın ve Gözden Geçirin
Anket sorularınız tamamlandıktan sonra, ilk yapmanız gereken şey anketi titizlikle gözden geçirmektir. Bu gözden geçirme işlemi için kendinize biraz zaman tanıyın. Mümkünse anketinizi birkaç gün dinlenmeye bırakın, ardından tekrar elinize alın ve en baştan sona kadar dikkatlice inceleyin. Bazen hemen fark edilmeyen hatalar, birkaç gün sonra daha net görülebilir.
Örneğin, soruların anlaşılır olup olmadığını, mantıklı bir sırada olup olmadığını ve soruların amaca hizmet edip etmediğini sorgulayın. Ayrıca, dil bilgisi ve yazım hatalarını da gözden kaçırmamak önemli. Bu aşamada soruları yeniden düzenlemekten çekinmeyin. Bazen küçük bir ifade değişikliği bile katılımcıların soruları daha doğru anlamalarını sağlar. Anketinizin net ve kolay anlaşılır olmasına dikkat edin, karmaşık ve uzun cümlelerden kaçının.
2. Uzman Görüşü Alın: Farklı Gözlerden Faydalanın
Anket hazırlama konusunda her ne kadar deneyimli olsanız da, bir uzmanın gözünden bakmak her zaman faydalıdır. Bu yüzden ikinci adımda anketinizi mutlaka bir uzmanla paylaşın. Alanında deneyimli bir kişinin geri bildirimleri, anketinizde fark edemediğiniz eksiklikleri görmenizi sağlar.
Örneğin, soru türlerinin uygunluğu, soruların ölçmeyi hedeflediği konuyu ne kadar doğru yansıttığı ya da gereksiz tekrarlara yer verilip verilmediği gibi konularda uzmanlar size değerli öneriler sunabilir. Uzman bulmak her zaman mümkün olmayabilir. Bu durumda, farklı bakış açılarına başvurmak en iyi yöntemdir. Anketinizi birkaç farklı kişiye göstererek onların fikirlerini alabilirsiniz. Böylece katılımcıların karşılaşabileceği zorlukları ve soruların netliği hakkında geri bildirim toplayabilirsiniz. Her bir öneriyi dikkatlice değerlendirin ve gerekli gördüğünüz yerlerde düzenlemeler yapın.
3. Pilot Uygulama Yapın: Küçük Bir Deneme Grubuyla Test Edin
Anketinizi doğrudan geniş bir kitleye sunmak yerine, önce küçük bir grupla denemek önemlidir. Bu deneme sürecine "pilot uygulama" adı verilir. Pilot uygulama, anketinizin gerçek bir katılımcı grubuyla test edilmesini sağlar ve önemli hataları erkenden yakalama fırsatı sunar.
Örneğin, hazırladığınız kütüphane anketini 1.000 öğrenciye uygulamadan önce, sadece 20 öğrenci üzerinde test edebilirsiniz. Bu küçük grup size anketin sorunsuz çalışıp çalışmadığı, soruların anlaşılır olup olmadığı ve anketin ne kadar sürede tamamlandığı hakkında bilgi verir. Ayrıca, katılımcıların sorulara verdikleri yanıtlar üzerinden anketin işlevselliğini değerlendirebilirsiniz.
Pilot uygulama sırasında katılımcılardan geri bildirim almayı unutmayın. Örneğin, soruları cevaplarken herhangi bir zorluk yaşayıp yaşamadıklarını, anketin çok uzun veya sıkıcı olup olmadığını sorabilirsiniz. Bu geri bildirimler doğrultusunda anketinizi son bir kez düzenleyebilir ve daha geniş bir gruba sunmadan önce son rötuşları yapabilirsiniz.
4. Anketinizi Hazırlayın ve Dağıtıma Başlayın
Tüm kontroller ve düzenlemeler tamamlandıktan, pilot uygulama geri bildirimleri değerlendirildikten sonra artık anketinizi geniş bir kitleye sunmaya hazırsınız! Dağıtım aşaması, anketin amacına ve hedef kitlesine göre değişiklik gösterebilir. Online anketlerde sosyal medya, e-posta veya web siteleri üzerinden dağıtım yapılabilirken, yüz yüze anketlerde belirli bir grup ya da mekanda katılımcılarla birebir görüşmeler gerçekleştirilebilir.
Anketinizi dağıtmadan önce, anketinize ne kadar zaman ayırmaları gerektiği ve nasıl yanıtlamaları gerektiği gibi konularda katılımcılara açık ve net bilgiler verin. Katılımcılardan doğru ve samimi yanıtlar almak, anketin sonuçlarının güvenilirliğini artıracaktır.
Sonuç
Anket hazırlamak dikkat ve özen gerektiren bir süreçtir, ancak soruları hazırladıktan sonra da yapılacak işler bitmez. Anketinizi titizlikle gözden geçirmek, uzman görüşü almak, pilot uygulama yapmak ve nihayetinde anketinizi dağıtmak bu sürecin en önemli adımlarıdır. Bu adımları atlamadan gerçekleştirdiğinizde, anketinizin sonuçlarının çok daha sağlıklı ve güvenilir olacağından emin olabilirsiniz. Veri toplama yöntemleriyle ilgili daha fazla ipucu ve bilgi için bloğumuzu takip etmeye devam edin!
Not: Bu yazı, doçent bir hocamız tarafından kaleme alınmıştır. Ticari olarak yayınlanamaz. (c) Her hakkı saklıdır.